Tác giả: Nguyễn Thánh Ngã
Trên đám bèo trôi
đậu con cò trắng
một mình rong chơi
(Nhật Chiêu)
Sau năm 1975, nhà thơ Nhật Chiêu là một trong những người có công đưa thơ Haiku vào Việt Nam. Ông được công chúng phong là ông Hoàng thơ Haiku. Phong cách thơ Nhật Chiêu linh hoạt, con mắt tinh đời, biến hóa. Chỉ cần một đám bèo trôi dạt trên sông, thì đó là dòng đời đang vận hành, sinh mạng các loài đều gắn trên ấy mà gập ghềnh, mà sinh diệt”. Ông viết:”Trên đám bèo trôi”, một cách thanh thoát, ý sâu mà như không…
Và trong cái như không ấy, xuất hiện một “con cò trắng”. Đám bèo trôi vì chở nặng, con cò trắng cũng trôi mà phiếu diễu, đậu mà dường như chẳng đậu…, để thực hiện cuộc du hành độc lập. Trong hằng sa những đôi chân cò, đạp lên bùn sình mà “lặn lội”; và chiếc mỏ dài lùng sục kiếm ăn, thì “con cò trắng” của Nhật Chiêu chỉ rong chơi! Vì thế, cái màu trắng toát lên ánh đạo. Con đường cò trắng đang “rong chơi”, là “vô vi nhi vô bất vi” của Lão Tử. Không làm gì, nhưng không gì là không làm. Ấy là biết sống thuận theo tự nhiên, hợp Đạo. Chu trình của đất trời vẫn hoạt động bình thường, mà không bị tác động sai. Con cò trắng rong chơi, là biết vượt qua vòng cương tỏa, hình ảnh ám gợi cái cô đơn tuyệt diệu của thiền quán.
Từ đó, mở ra tâm thế “một mình” đầy nội lực. Hãy biết rong chơi một mình để làm nên điều kỳ vĩ cho thế giới đau thương này, là một hành động minh triết. Thơ haiku vì thế mà bùng vỡ, đem lại niềm cảm thụ sâu sắc, bao la…
Sài Gòn tháng 3.2020
N.T.N
